آسم شغلی، بیماری تنفسی است که در اثر قرار گرفتن در معرض محرکهای محل کار ایجاد میشود. این بیماری بر روی سیستم تنفسی اثر میگذارد و باعث میشود راههای تنفسی باریک و ملتهب شوند. برای کنترل این بیماری، اجتناب از محرکهایی که میتوانند علائم آسم را تشدید کنند، ضروری است. در موارد شدید ممکن است پزشک دارو تجویز کند.
در محیط کار، عوامل محرک زیادی برای ایجاد آسم وجود دارند. در حال حاضر بیش از 300 ماده مشکوک وجود دارد که میتوانند باعث بروز یا تشدید آسم شغلی شوند. اجتناب از این عوامل میتواند از بدتر شدن وضعیت بیماری جلوگیری کند.
در صورت بروز یا تشدید علائم آسم در کارگران، باید به بررسی علل مشکوک در محیط کار پرداخته شود. علائم آسم ممکن است به سرعت پس از تماس با مواد محرک ظاهر شوند، یا ماهها و حتی سالها پس از تماس مکرر با مواد مضر صورت گیرد.
علائم و عوامل موثر در ایجاد آسم شغلی
آسم شغلی ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد تحریککننده، آلرژنها و شرایط فیزیکی است که به عنوان محرک شناخته میشوند. برخی از محرکهای آسم شغلی عبارتند از:
- مو و شوره بدن حیوانات و حشرات
- محصولات تمیزکننده بر پایه کلر
- دود سیگار
- مواد حاصل از تجمع و فعالیت سوسکها
- هوای سرد
- گرد و غبار چوب، دانه، آرد یا دانههای قهوه سبز
- گرد و غبار
- گازهایی مانند اوزون
- رطوبت و قارچهایی که در محیطهای سربسته وجود دارند
- مواد شیمیایی تحریککننده
- گرد و غبار فلزی
- کار سنگین فیزیکی
- گرده و گیاهان
- دودهای قوی
- بخار مواد شیمیایی (مانند آمونیاک، ایزوسیانات ها و حلالها)
- دود چوب
نشانههای آسم شغلی مشابه نشانههای آسم غیرشغلی است. برخی از این نشانهها عبارتند از:
- خسخس سینه
- سرفه
- احساس فشار در قفسه سینه
- تنگی نفس
نشانههای آسم ممکن است گذرا باشند؛ برخی از کارگران تمام علائم را تجربه نمیکنند. حتی با استفاده از تجهیزات محافظ شخصی مانند دستگاههای تنفسی یا ماسکهای صورت، بعضی اوقات کارگران ممکن است به آسم شغلی مبتلا شوند. این مشکلات تنفسی گاهی در محل کار شروع میشوند و پس از ترک کار و دوری از محرکها متوقف میشوند.
از کجا بدونم آسم شغلی دارم؟
برای تشخیص آسم شغلی، مهم است که به علائم و نشانههای آن توجه کنید. این علائم ممکن است در مواقعی که دور از محیط کار هستید بهبود یابند، اما در برخی موارد علائم به طور مداوم حضور دارند.
پزشک میتواند با بررسی تاریخچه شغلی و تشخیص بالینی، به شما کمک کند تا آسم شغلی را تشخیص دهید. در این روند، اطلاعاتی مانند نوع شغل، تماس با مواد مضر و شرایط کاری مورد بررسی قرار میگیرند. همچنین مهم است که زمان و مکان دقیق بروز علائم را به پزشک اطلاع دهید. این اطلاعات میتواند به تشخیص دقیقتر و درمان مناسبتر کمک کند.
پزشک ممکن است آزمایشات تنفسی مانند اسپیرومتری را هم انجام دهد. همچنین آزمایشات آلرژی هم میتوانند در تشخیص آسم شغلی موثر باشند.
در صورتی که پزشک به بیماریهای دیگر مشکوک شود، ممکن است دستور انجام آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس را بدهد. این آزمایشات به تشخیص دقیقتر و درمان مناسبتر کمک میکنند.
آسم شغلی چگونه درمان میشود؟
درمان آسم شغلی معمولاً با توجه به نوع علائم و شدت بیماری، توسط پزشک انجام میشود. مهمترین گام در درمان آسم، کاهش یا جلوگیری از قرار گرفتن در معرض محرکهایی است که علائم را ایجاد میکنند. پس از مشاوره با پزشک، برنامه شخصی کنترل آسم خود را پیگیری کنید.
متخصصان معمولاً از داروهای زیر به عنوان برنامه درمان عمومی استفاده میکنند:
- داروهای نجات سریع: این داروها مانند آلبوترول و لووالبوترول راههای هوایی را باز میکنند و برای درمان حملات آسم یا تسکین سریع علائم استفاده میشوند.
- داروهای کنترل طولانی مدت: این داروها برای کاهش التهاب در راههای هوایی استفاده میشوند و در جلوگیری از بروز علائم آسم مؤثر هستند. در صورتی که این داروها با موفقیت استفاده شوند، ممکن است نیاز به داروهای نجات سریع نباشد.
با توجه به شرایط و وضعیت سلامت عمومی شما، ممکن است پزشک برای درمان آسم شغلی، برنامه درمانی دیگری تعیین کند. فراموش نکنید که مهم است هر گونه نگرانی یا علائم جدید را به پزشک اطلاع دهید تا بتوانند برنامه درمانی شما را بازبینی و در صورت لزوم اصلاح کند.
چگونه میتوان از ایجاد آسم شغلی جلوگیری کرد؟
برای ایجاد یک محیط کار امن و بدون محرکهای آسم، دستورالعملهای زیر به کارفرمایان و کارمندان کمک میکند.
کارفرمایان
- از بین بردن یا کاهش قرار گرفتن کارمندان در معرض محرکهای آسم شغلی.
- استفاده از سلسله مراتب کنترل برای از بین بردن یا کاهش خطرات محیط کار، شامل حذف کار با مواد یا فرآیندهای خطرناک، جایگزینی مواد با کمخطرترین، و استفاده از کنترلهای مهندسی و اداری مانند جدا کردن فرآیندها و اجرای سیاستها و آموزشهای مرتبط.
- در نظر گرفتن برنامه نظارت پزشکی برای شناسایی کارگران مبتلا به آسم در مراحل اولیه بیماری و اجرای بررسیهای دورهای برای علائم آسم و آزمایشات پزشکی لازم.
کارمندان:
- شناسایی و دوری از محرکهای آسم در محیط کار.
- شرکت در برنامه نظارت بر آسم کارفرمای خود.
- گزارش مشکلات تجهیزات حفاظتی یا کنترلهای مهندسی به مسئولین مربوطه.
- مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک و مراجعه به منظور بررسیهای دورهای.
- رعایت سلامتی شخصی، از جمله واکسیناسیون منظم و ترک سیگار.
چگونه میتوان از ایجاد آسم شغلی جلوگیری کرد؟
برای ایجاد یک محیط کار امن و بدون محرکهای آسم، دستورالعملهای زیر به کارفرمایان و کارمندان کمک میکند.
کارفرمایان
از بین بردن یا کاهش قرار گرفتن کارمندان در معرض محرکهای آسم شغلی.
استفاده از سلسله مراتب کنترل برای از بین بردن یا کاهش خطرات محیط کار، شامل حذف کار با مواد یا فرآیندهای خطرناک، جایگزینی مواد با کمخطرترین، و استفاده از کنترلهای مهندسی و اداری مانند جدا کردن فرآیندها و اجرای سیاستها و آموزشهای مرتبط.
در نظر گرفتن برنامه نظارت پزشکی برای شناسایی کارگران مبتلا به آسم در مراحل اولیه بیماری و اجرای بررسیهای دورهای برای علائم آسم و آزمایشات پزشکی لازم.
کارمندان:
شناسایی و دوری از محرکهای آسم در محیط کار.
شرکت در برنامه نظارت بر آسم کارفرمای خود.
گزارش مشکلات تجهیزات حفاظتی یا کنترلهای مهندسی به مسئولین مربوطه.
مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک و مراجعه به منظور بررسیهای دورهای.
رعایت سلامتی شخصی، از جمله واکسیناسیون منظم و ترک سیگار.
جمعبندی
آسم شغلی ناشی از قرار گرفتن در معرض محرکهای موجود در محیط کار است که باعث التهاب راههای هوایی میشود. برای پیشگیری از آسم شغلی، اقداماتی مانند شناسایی و حذف محرکها، استفاده از کنترلهای مهندسی و اداری، نظارت پزشکی منظم و اطلاعاتی، و مشارکت کارمندان در این فرایندها اساسی است. همچنین، مداومت در مراقبتهای پزشکی و رعایت دستورات و پیشنهادات پزشکان نقش مهمی در کاهش خطرات آسم شغلی دارد.
مرکز تخصصی طب کار و صنعت پیروزی به عنوان یک مرجع معتبر در حوزه بهداشت شغلی، خدمات گستردهای را ارائه میدهد. علاوه بر معاینات تخصصی طب کار که شامل اسپیرومتری و سایر روشهای تشخیص زودهنگام آسم شغلی است، این مرکز خدمات سنجش عوامل زیست محیطی و آلایندههای محیط کار را هم فراهم میکند. این خدمات علاوه بر شناسایی محرکهای آسم شغلی در محیط کار، میتواند در پیشگیری از بروز این بیماری و کاهش عوارض آن برای کارمندان نقش بسیار موثری ایفا کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.
بدون دیدگاه